Topraklama Çeşitleri: Endüstriyel, Bina ve Trafo Topraklaması
Topraklama çeşitleri, elektrik güvenliğinin temel yapı taşını oluşturmakta ve doğru uygulandığında ciddi kazaların önüne geçmektedir. Özellikle yüksek gerilimli ekipmanlarla çalışılan endüstriyel tesislerde, yanlış veya eksik topraklama sistemi hayati tehlike oluşturabilmektedir.
Topraklama Çeşitleri
Topraklama, elektrik tesisatlarında güvenliği sağlamak için belirli prensiplere göre tasarlanmaktadır. Bununla birlikte sistemin etkinliği, topraklama direnci ile ölçülmekte ve düşük direnç değeri, sistemin daha verimli çalıştığını göstermektedir.
Topraklama, trafo topraklaması, bina topraklaması ve endüstriyel topraklama olmak üzere farklı ihtiyaçlara göre tasarlanmıştır. Bu sistemlerin etkinliği kullanılan iletkenin türüne bağlıdır. Ayrıca, yıldırım düşmeleri sırasında oluşan yüksek voltaj dalgalanmalarının zararlı etkilerini azaltarak cihazların ömrünü uzatmaktadır.
Endüstriyel Topraklama
Endüstriyel topraklama, yüksek akımlı tesislerde özel öneme sahiptir. Bu sistemlerde, topraklama elemanları arasında topraklama çubukları, kabloları ve bantları kullanılmaktadır. Ayrıca, endüstriyel tesislerde kaçak akımların toprağa iletilmesi için direnci düşük bir hat tercih edilmektedir. Bu durum, akımın cihazlara zarar verecek düzeye ulaşmasını engellemektedir.
Endüstriyel topraklama işlemi, öncelikle toprak direncinin ölçülmesi ve uygun elektrotların seçilmesiyle başlamaktadır. Bakır veya galvaniz çubuk ve levhalar belirlenen noktalara yerleştirilmekte ve elektrotlar termokaynak veya cıvatalı bağlantılar ile birleştirilmektedir. Daha sonra toprak direnci ölçülerek sistemin uluslararası standartlara uygunluğu kontrol edilmektedir. Son olarak, yılda en az bir kez bakım ve ölçüm yapılarak sistemin güvenliği sağlanmaktadır.
Bina ve Yapılarda Topraklama
Bina topraklaması için öncelikle uygun bir yer seçimi yapılmaktadır. Genellikle bina civarındaki toprağa yapılan bağlantı, topraklama çubukları veya elektrotlar kullanılarak gerçekleştirilmektedir. Halka (ring) topraklaması için ise farklı kesitlerde örgülü bakır iletkenler tercih edilmektedir. Ayrıca, temel topraklama sisteminde, galvanizli şerit önerilmektedir. Betonarme demir ile aynı esaslı malzeme olduğundan korozyon riski taşımamaktadır.
Binalarda topraklama sisteminin bağlantıları şu şekilde yapılmaktadır:
- Ana elektrik dağıtım panosuna bağlantı
- Topraklama barası veya birleştirme noktası oluşturma
- Tüm elektrik devrelerinin topraklama sistemiyle birleştirilmesi
Trafo Topraklaması
Trafo topraklaması, koruma ve işletme topraklaması olmak üzere iki ayrı şekilde yapılmaktadır. Topraklama sisteminin trafo merkezlerindeki temel gereksinimleri şunlardır:
- Yeraltı topraklama devresinin potansiyelini dengelemektedir.
- Can ve malı aşırı gerilimlerden korumaktadır.
- Arıza akımlarına düşük empedans yolu sağlamaktadır.
Koruma Topraklaması: Orta gerilim hücreleri, dağıtım transformatörü ve alçak gerilim panosu örgülü bakır iletkenlerle eş potansiyel dengeleme barasına bağlanmaktadır. Ayrıca, köşkün taban döşemesinin altında 30×3,5 mm'lik galvaniz topraklama şeridi tüm köşkün tabanını çevrelemektedir.
İşletme Topraklaması: Dağıtım transformatörünün yıldız noktasının direkt topraklanmasıyla yapılmaktadır. Bu bağlantı için genellikle 0,6/1 kV 1×150 mm² sarı-yeşil NYY kablo kullanılmaktadır. Topraklama sisteminin etkinliği için, topraklama direncinin 10 ohm'dan küçük olması gerekmektedir.
Topraklama, elektrik tesisatlarının güvenliği için vazgeçilmez bir unsurdur. Özellikle yüksek gerilim kullanan tesislerde, topraklama sistemlerinin düzenli bakımı ve kontrolü hayati önem taşımaktadır. Bu nedenle, tesis yöneticileri periyodik ölçümler yapmalı ve gerekli düzeltmeleri zamanında gerçekleştirmelidir.
Güvenli bir elektrik tesisatı için doğru topraklama çeşidinin seçimi ve profesyonel uygulama şarttır. Bununla birlikte sistemin etkinliği düzenli kontroller ve bakımlarla sürdürülmeli, ölçüm sonuçları kayıt altına alınmalıdır.
Sık Sorulan Sorular
Endüstriyel Topraklamanın Önemi Nedir?
Endüstriyel topraklama, yüksek akımlı tesislerde özellikle önemlidir. Bu sistem, kaçak akımları güvenli bir şekilde toprağa iletir ve cihazların zarar görmesini engeller. Ayrıca, çalışanların güvenliğini sağlamada kritik bir rol oynar.
Bina Topraklaması Olmazsa Ne Olur?
Bina topraklaması olmazsa, elektrik kaçakları çarpılma ve yangın riskini artırmakta, cihazlara zarar vermekte ve yasal sorunlara yol açabilmektedir.
Trafo Topraklamasında Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar Nelerdir?
Trafo topraklaması, koruma ve işletme topraklaması olarak iki şekilde yapılmaktadır. Topraklama direncinin 10 ohm'dan düşük olması gerekmektedir. Orta gerilim hücreleri, dağıtım transformatörü ve alçak gerilim panosu örgülü bakır iletkenlerle eş potansiyel dengeleme barasına bağlanmalıdır.
Topraklama Sistemlerinin Bakımı Neden Önemlidir?
Topraklama sistemlerinin düzenli bakımı ve kontrolü, elektrik tesisatlarının güvenliğini sürdürmek için kritiktir. Periyodik ölçümler yapılmalı ve topraklama direnci kontrol edilmelidir. Bu, potansiyel tehlikeleri önler ve sistemin etkinliğini korumaktadır.