Elektrik sistemlerinde güvenliğin temel taşı olan Topraklama Elektrodları ve Aksesuarlar, kaçak akımların güvenli bir şekilde toprağa iletilmesini sağlamaktadır. Bu düşük direnç değeri, elektrik kaçaklarında oluşabilecek tehlikeleri önlemek için hayati önem taşımaktadır.
Topraklama Elektrodları ve Aksesuarları Nedir?
Topraklama Elektrodları ve Aksesuarları, elektrik akımının güvenli şekilde toprağa iletilmesini sağlayan temel bileşenlerdir. Topraklayıcı olarak da bilinen bu elektrodlar, toprağa gömülü veya toprakla doğrudan iletken bağlantısı olan parçalardır. Bunlar, bina ve tesislerde oluşabilecek elektrik kaçaklarının insanlara ve cihazlara zarar vermeden toprağa aktarılmasını sağlamaktadır.
Topraklama elektrodları; şerit, çubuk, levha ve örgülü iletken gibi farklı tiplerde üretilmektedir. Şerit topraklayıcılar genellikle 0,5–1 metre derinliğe gömülmektedir. Çubuk topraklayıcılar ise toprağa dik olarak çakılmaktadır. Aralarında en az iki kat boy mesafesi bırakılmalıdır. Levha topraklayıcılar genellikle bakırdan yapılmakta ve toprak yüzeyinin en az 1 metre altına yerleştirilmektedir.
Topraklama sistemlerinde yayılma direnci dikkate alınmalı, bu direnç 5 ohm’u geçmemelidir; 10 ohm’dan yüksekse ek topraklayıcılarla (gem tozu, direnç düşürücü toz vb.) direnç düşürülmelidir.
Ne İşe Yarar?
Topraklama Elektrodları ve Aksesuarlar günümüz elektrik sistemlerinde hayati öneme sahip bir güvenlik önlemidir. Temel işlevi, elektrik kaçaklarının toprağa güvenli şekilde aktarılmasını sağlamaktır. Bu sistemler, kaçak akımları insan vücudu yerine direnci daha düşük olan toprak hattına yönlendirerek elektrik çarpma tehlikesini ortadan kaldırmaktadır.
Kaçak akım ve aşırı yüklenme durumlarında topraklama elektrodları, tesisattaki enerji birikimini toprağa aktararak yangın riskini önemli ölçüde azaltmaktadır. Ayrıca elektrikli cihazları aşırı gerilim ve akımlardan korumaktadır. Bu da cihazların ömrünü uzatmakta ve arıza olasılığını düşürmektedir. Bu koruma özellikle nemli ortamlarda ve metal gövdeli cihazlarda çok daha kritik bir önem taşımaktadır.
Bu sistemlerin sağladığı faydalar şunlardır:
- İnsan güvenliği: Elektrik kaçağı durumunda, akımın insan vücudu yerine topraklama sisteminden geçmesini sağlamaktadır.
- Cihaz güvenliği: Elektrikli cihazları aşırı voltaj ve akımdan korumaktadır.
- Elektriksel parazitleri azaltır: Elektronik cihazların düzgün çalışmasını sağlamaktadır.
- Yıldırım koruması: Yıldırım düşmesi sonucu oluşan elektriksel darbeleri toprağa yönlendirmektedir.
Topraklama Elektrotları ve Aksesuarları Uygulama Alanları
Farklı elektrik tesisatlarında karşılaşılan koşullara göre Topraklama Elektrodları ve Aksesuarlar çeşitlilik göstermektedir. Bu sistemlerin doğru seçimi ve uygulanması, tesisatın güvenliği için kritik önem taşımaktadır. Özellikle kullanım alanına uygun topraklama bileşenlerinin seçilmesi, sistemin etkinliğini belirlemektedir.
Topraklama Komponentleri
Topraklama komponentleri, bir elektrik tesisatında topraklama sisteminde uygun direnç elde etmek için kullanılan katkı malzemeleridir. Bu komponentler, elektrik kaçaklarını güvenli bir şekilde toprağa iletebilmek için uygun direnç koşullarını elde etmeye katkı sağlar. Topraklama komponentleri arasında bulunan Gem Tozu, topraklama sistemlerinde topraklama direncini düşürmek amacıyla kullanılan özel bir dolgu malzemesidir. Doğal minerallerden oluşmakta ve genellikle topraklama elektrotlarının çevresine uygulanmaktadır.
Topraklama Elektrodları
Topraklama elektrodları, toprağa gömülü ve toprakla iletken bağlantısı olan parçalardır. Zemin koşullarına göre farklı elektrot tipleri kullanılmakta ve TS EN 62305 (yıldırımdan korunma) ve TS EN 60079 (patlayıcı ortamlar) gibi standartlara da uygun olmalıdır.
- Şerit Topraklayıcı: Genellikle 0,5-1 metre derinliğe gömülmektedir. Genellikle bakır veya galvanizli çelik malzemeden üretilmektedir. Yaygın olarak kullanılan ölçüler 30x3mm, 30x3,5mm ve 40x4mm ölçüleridir.
- Çubuk Topraklayıcı: Dik olarak toprağa çakılmaktadır. Aralarındaki mesafe en az bir topraklayıcı boyunun iki katı olmalıdır. Bakır kaplı Topraklama Çubuğu, Galvaniz Topraklama Çubuğu ve Solid Bakır Topraklama Çubuğu olarak çeşitleri mevcuttur. Bazı modeller uçlarında dişli yapılarla birbirine eklenerek daha uzun hale getirilebilir.
- Levha Topraklayıcı: En az 1 metre derine dikey olarak gömülmektedir. Aralarında en az 3 metre mesafe bulundurulmaktadır. Galvaniz Çelik, Bakır Levha ve Bakır Kafes (Mat) özelliklerde üretilmektedir.
Elektrod Klemensleri
Elektrik iletim kablolarının birbirlerine bağlanmasını sağlayan klemenslerin iletken kısımları genellikle pirinç veya bakır üretilmektedir. Bu sayede hızlı ve güçlü iletkenlik sağlanmaktadır. Çubuk klemensinin kullanım alanına göre farklı tipleri bulunmaktadır.
Elektrod Aksesuarları
Aksesuarlar, bağlantı parçaları olarak topraklama sisteminin önemli bir parçasıdır. Çubuk sivri ucu, çubuk ek civatası ve çubuk çakma takozu, sistem bütünlüğünün sağlanmasında rol oynamaktadır. Bunlar hem montaj sırasındaki zorlanmalara hem de normal işletmedeki mekanik etkilere dayanıklı olmalıdır.
Korozyon Bandı
Korozyon bandı, metal yüzeylerle korozyona neden olan elementler arasında bir bariyer görevi görmektedir. Topraklama sistemindeki iki iletken veya iletken-topraklama çubuğu bağlantısında, toprak altındaki iletkenlerin ömrünü uzatmak için kullanılmaktadır. Yıldırım ve aşırı gerilim uygulamalarında, güneş enerjisi santrallerinde ve kimyasal tesislerde özellikle önem taşımaktadır. Korozyon sonucu oluşan pas, topraklama hesaplarını ve kalitesini düşürdüğünden, bu bandın kullanımı sistemin etkinliğini korumaktadır.
Topraklama Elektrodları ve Aksesuarları güvenli elektrik sistemlerinin vazgeçilmez bir parçası olarak karşımıza çıkar. Biz elektrik güvenliği uzmanları olarak bu sistemlerin doğru kurulumunun ve bakımının hayati önem taşıdığını vurguluyoruz. Esco Elektrik olarak, yıldırımdan korunma ve topraklama sistemleri alanında ISO ve TSE belgeli ürünleriyle, 2010 yılından bu yana sektörde güvenilir çözümler sunmaktayız. Tesislerinizin güvenliği için ihtiyaç duyduğunuz tüm ürün ve hizmetler hakkında daha fazla bilgi almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.